Miras hukuku, bir kişinin ölümü sonrasında mal varlığının ve haklarının kimlere ve nasıl devredileceğini düzenleyen hukuk dalıdır. Miras hukuku, ölen kişinin (muris) mirasçılarının haklarını korumayı amaçlar ve mirasın intikali ile paylaşımı süreçlerini belirler. Bu hukuki alan, medeni hukuk içinde yer alır ve özellikle mirasçılar arasında adil bir dağılım sağlamak, mirasçı olmayanların haklarını korumak ve miras bırakanın (muris) iradesini mümkün olduğunca gerçekleştirmek hedefindedir.

 

 

1. Miras Bırakan (Muris): Mirasın bırakan kişidir. Kişi, ölümünden sonra malvarlığının nasıl paylaşılacağını belirlemek üzere vasiyetname düzenleyebilir.

2. Mirasçı: Murisin malvarlığını devralacak kişilerdir. Yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar olarak iki gruba ayrılır:

• Yasal Mirasçılar: Kanun tarafından belirlenen ve murisin yakın aile üyelerinden oluşan mirasçılardır. Bunlar arasında murisin eşi, çocukları, torunları, anne-babası ve kardeşleri yer alır.

• Atanmış Mirasçılar: Muris tarafından vasiyetname veya miras sözleşmesiyle belirlenen kişilerdir. Bu kişiler, yasal mirasçılar dışında bir kişi veya kuruluş olabilir.

 

 

Miras, murisin ölüm anında yasal mirasçılara ve varsa atanmış mirasçılara otomatik olarak geçer. Miras payları, mirasçılar arasında belirli bir sıralama ve orana göre paylaşılır. Türk hukukuna göre mirasçılar şu sırayla hak sahibi olurlar:

 

1. Birinci Derece Mirasçılar: Murisin çocukları ve onların altsoyu (torunları) birinci derece mirasçıdır. Miras, çocuklar arasında eşit pay edilir.

2. İkinci Derece Mirasçılar: Eğer murisin çocuğu yoksa, miras anne ve babasına geçer. Anne ve baba yoksa, kardeşleri mirasçı olur.

3. Üçüncü Derece Mirasçılar: Murisin çocukları, anne-babası ve kardeşleri yoksa, büyük anne ve büyük baba gibi üstsoydan mirasçılar hak sahibi olur.

 

 

Mirasçılar, mirasın borçlarından sorumlu olmamak için mirası reddetme hakkına sahiptir. Mirasın reddi, murisin ölümünden itibaren 3 ay içinde yapılmalıdır. Mirasçıların reddetme hakkının bulunmadığı durumlar ve vasiyetname ile atanmış mirasçıların haklarına müdahale edilip edilmediği de miras hukukunda önemli bir yer tutar.

 

 

Miras bırakan, malvarlığının dağılımını belirlemek için vasiyetname düzenleyebilir. Vasiyetname, murisin sağlığında yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Miras sözleşmesi ise miras bırakan ile bir başkası arasında yapılan, karşılıklı hak ve borçlar içeren bir anlaşmadır. Vasiyetnamenin geçerliliği için belirli şartlar ve şekil kuralları gereklidir.

 

 

Türk hukukunda bazı mirasçıların mirastan mahrum bırakılmasını önlemek için “saklı pay” uygulaması bulunur. Saklı pay, yasal mirasçılardan olan çocuklar, anne-baba ve sağ kalan eş için kanunla belirlenen minimum miras oranıdır. Muris, saklı paylı mirasçıların bu haklarını ihlal edemez.

 

 

Miras hukuku, aile bireyleri arasında hakların korunması ve mirasın adil bir şekilde paylaşılması için düzenlenmiş kuralları içerir. Miras bırakanın iradesinin yerine getirilmesi ve mirasçılar arasındaki hakların korunması amacıyla Türk Medeni Kanunu kapsamındaki bu düzenlemeler, miras hukukunun temel yapı taşlarını oluşturur. Mirasçıların hakları, mirasın reddi, saklı paylar gibi konular ise miras hukukunda en sık karşılaşılan ve danışılması gereken başlıklar arasında yer alır.